Hazırlayan:Uzm. Dr. Osman Abalı
 
Kişilik bozukluklarının bir çok farklı görünümü olmasına karşın kişilik bozukluklarının gençlerde görünümü erişkinlerdekine benzerdir. Genelde kişilik bozukluğu tanısı belli bir yaştan sonra konmasına rağmen bu durumların gençlerde görülen şekilleri belli bir seviyede erişkinlere benzerlik gösterir. Kişilik bozukluklarının ortak özelliği olaylar karşısında  sürekli başkalarını suçlama şeklindedir. Genel olarak kişide normal gelişim ve beklenene göre önemli ölçüde sapmalar şeklinde de özetlenebilir.

Genel olarak kişilik bozukluğu durumlarını şu şekilde sayabiliriz ;

Paranoid Kişilik Bozukluğu: Başkalarının davranışının ve hareketlerinin kötü niyetle algılanması ,etrafa karşı aşırı ve gereksiz güvensizlik ve aşırı şüpheler. Bu durumda kişi normal olaylara bile acaba ? sorusu ile yaklaşabilir. Bu durumda onun kişisel ve sosyal ilişkilerinin bozulmasına ve bu durumun şiddetinin ağır olması durumunda bazı psikiyatrik rahatsızlıkların oluşmasına neden olur.

Şizoid Kişilik Bozukluğu: Genelde kendi haline olma ile beraber çoğunlıkla insanlardan uzak olma eğilimi ve duygusal  olarak diğer insanlara göre sınırlılık gösterme ,duygularını ve duygulanımını  dışa vurumda azalma şeklinde bir kısım belirtiler gözlenir.   Bu durumda olan genç insanın sosyal ilişkileri yeterli değildir. Kişiler arası ilişkilerde zorluklar oluşur. Kişi böyle bir durumdan genelde memnundur. Bunu bir yaşam tarzı haline getirmiştir.

Şizotipal Kişilik Bozukluğu: Yakın ilişkilerde rahatsızlık ile beraber , kişinin olağan dışı düşünce ve inançları olması. Burada kişinin sıradışı ritüelleri ve düşünceleri vardır. Gerçeklikten uzaklaşma eğilimi sözkonusu olabilir.

Antisosyal Kişilik Bozukluğu: Başkalarının hakkına hukukuna dikkat etmeme , toplum kurallarına ters düşme. Burada kişi başkalarının hak ve hukukunu hiçe sayan davranışlarda bulunur. Açıkça başlarına zarar verir , onları tehdit eder . Toplum açısından suç kabul edilen noktalarda pervasızca istediği şekilde davranır . Bu durum davranım bozukluğunun devamı gibidir . Genelde okul , aile ve sosyal çevreden dışlanma olabilir. Kişi için suç ve toplumsal kuralları ihlal etme , bir hyt tarzı haline gelmiştir.

Borderline Kişilik Bozukluğu: Kişiler arası ilişkilerde ve yaşantıda kaos , tutarsızlık ,düşük benlik   saygısı durumu vardır . Bu durumda duygulanmada dalgalanmalar görülür , kişi insanlar arası ilişkilerde ikilem yaşar. Çok sevdiği birisinden bir an nefret eder , belli bir süre sonra onu göklere çıkarır,  kronik bir boşluk hissi ve hayata karşı doyumsuzluk vardır. Genelde madde bağımlılığı , gerçeklikten ara sıra kopmalar , kendine ruhsal dünyasına ait sıra dışı yaşantılar gibi durumlar eşlik edebilir. Başkalarını yönlendirme becerileri fazla olup genelde kişiler arası ilişkilerde onları yönlendirmek isterler.

Histrionik Kişilik Bozukluğu: Aşırı duygusallık ve ilgi çekme arayışı belirgin özellikleridir. Bu durumda duygusal olmaları nedeni ile kişiler arası ilişkilerde zorluk yaşarlar. Aynı zamanda fiziksel görünüm olarak kendilerini ön plana çıkarma gayreti içerisindedirler.

Narsistik Kişilik Bozukluğu: Aşırı büyüklük duyguları ve beğenilme arzusu vardır. Bu bozukluğun   yorumunda bilinç altı aşağılık kompleksinin yattığı söylenmektedir. Kişi kendisini tabir yerindeyse '' dev aynasında '' görür , diğer insanlarda kendilerini anormal derecede büyük görürler . Onlar için önemli  olan kendileri ve kendi yaptıklarıdır .Bu nedenlerden dolayı diğer insanlar ile ilişkilerde zorluklar yaşarlar .

Çekingen Kişilik Bozukluğu: Toplumsal yetersizlik ve aşırı sosyal kaygı gösterme şeklinde özellikleri vardır. Bu kişiler ile sosyal fobi durumu birbirine çok karışır . Bu kişiler sosyal ilişkilerde çekingenlik gösterirler , önplanda olmak istemezler , kendi kapasite ve becerileri olmalarına karşın kendi kabiliyetlerini ortaya koyamazlar , girişimler ve yeni atılımlar konusunda cesaretsizlikleri vardır. Bu nedenle işlevsellik kaybı bu tür kişilerde fazla görülür.

Bağımlı Kişilik Bozukluğu: Kendi ihtiyaçları konusunda başkalarından beklentiye girme durumu vardır. Sanki birileri olmadan yaşantısını ve varlığını tam olarak devam ettiremeyecek , mutlu olamayacakmış gibi hissederek başkalarından ihtiyaçları konusunda devamlı talepte bulunurlar.

Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu : Aşırı düzen , aşırı titizlik ve  mükemmelliyetçilik görülür .Bu durumu obsesif kompulsif bozukluktan ayırt etmek gerekir. Obsesif kişilik yapısında işlevsellik kaybı yoktur. Yani kişinin bu aşırı düzen ve titizliği onun günlük işlerini etkilemez , aksine onu hayatta daha başarılı bir konuma getirir.

Kişilik bozukluklarının tedavisi psikoterapidir.
YAZININ BAŞINA DÖN